Ooit gehoord van separatieangst?

Separatieangst bij peuters en kleuters: wat je moet weten

Separatieangst is een veelvoorkomend verschijnsel bij jonge kinderen, vooral in de peuter- en kleuterleeftijd. Waar verlatingsangst zich voornamelijk manifesteert bij baby's rond de 9 maanden, kan separatieangst zich voordoen bij oudere kinderen, vaak wanneer ze geconfronteerd worden met nieuwe situaties waarin ze gescheiden worden van hun vertrouwde omgeving of personen, zoals ouders.

Wat is separatieangst?

Separatieangst is de intense angst die een kind ervaart wanneer het wordt gescheiden van zijn of haar primaire verzorger, meestal een ouder. Dit kan gebeuren in situaties zoals het achterlaten van het kind op de kinderopvang, school, of bij een andere vertrouwde volwassene zoals een grootouder. Hoewel het normaal is dat jonge kinderen enige mate van angst voelen wanneer ze gescheiden worden van hun ouders, kan separatieangst bij sommige kinderen ernstiger zijn en langer aanhouden dan bij anderen.

Oorzaken van separatieangst

Ontwikkelingsstadium: Rond de peuter- en kleuterleeftijd begint een kind zijn eigen onafhankelijkheid te ontdekken, maar tegelijkertijd hecht het nog steeds veel waarde aan de nabijheid van de ouder. De wereld kan nog steeds overweldigend en beangstigend zijn, en de ouder fungeert als een bron van veiligheid.

Levensveranderingen: Grote veranderingen in het leven van een kind, zoals een verhuizing, de geboorte van een broertje of zusje, of de overgang naar een nieuwe school of kinderopvang, kunnen separatieangst verergeren. Deze veranderingen kunnen de behoefte aan de vertrouwdheid en veiligheid die de ouder biedt, versterken.

Angststoornissen: In sommige gevallen kan ernstige separatieangst deel uitmaken van een bredere angststoornis. Dit is vooral het geval als de angst niet afneemt naarmate het kind ouder wordt, of als het dagelijks functioneren van het kind ernstig wordt beïnvloed.

Hoe herken je separatieangst?

Kinderen met separatieangst kunnen verschillende symptomen vertonen, waaronder:

• Hevig huilen of driftbuien op het moment van afscheid nemen.
• Vastklampen aan de ouder en weigeren om los te laten.
• Fysieke klachten zoals buikpijn, hoofdpijn of misselijkheid op het moment dat de scheiding nadert.
• Weigeren om te slapen zonder de aanwezigheid van een ouder, of moeite hebben met inslapen.
• Terugvallen naar jonger gedrag, zoals bedplassen of duimzuigen, wat eerder al was afgeleerd.
• Overmatige zorgen of angst over mogelijke gevaren die hen of de ouder kunnen overkomen als ze gescheiden zijn.

Omgaan met separatieangst

Het is belangrijk om te weten dat separatieangst normaal is en een teken is van de sterke band tussen ouder en kind. Er zijn echter manieren om hiermee om te gaan en de angst te verminderen:

Begin met korte periodes van scheiding en verleng deze geleidelijk. Dit kan helpen om je kind te laten wennen aan het idee dat je weggaat maar altijd weer terugkomt.

Creëer een voorspelbare routine rondom afscheid nemen. Dit kan helpen om de angst van je kind te verminderen, omdat ze weten wat ze kunnen verwachten.

Bied je kind een vertrouwde knuffel of een ander troostend voorwerp aan dat hen kan helpen zich veilig te voelen. Positieve afleidingen zoals een favoriet spel of activiteit kunnen ook helpen om de overgang gemakkelijker te maken. (transitieobject)

Vertel je kind altijd waar je naartoe gaat, waarom je weggaat en wanneer je terug zult zijn. Zorg ervoor dat je deze beloften nakomt om het vertrouwen van je kind te behouden.
Kinderen nemen vaak de emoties van hun ouders over. Als je zelf rustig en zelfverzekerd blijft tijdens het afscheid, is de kans groter dat je kind deze emoties ook zal overnemen.

Wanneer professionele hulp inschakelen?

Hoewel separatieangst normaal is, kan het soms uitmonden in een ernstigere angststoornis, bekend als separatieangststoornis. Als de angst van je kind aanhoudt, escaleert, of hun dagelijkse leven verstoort (bijvoorbeeld door weigering om naar school te gaan), kan het nuttig zijn om professionele hulp in te schakelen, zoals de opvoedcoach van Pedagoochelen.